| 1. ŞARTNAMELER : |
| * T.S 498 YAPI ELEMANLARININ,BOYUTLANDIRILMASINDA ALINACAK YÜKLER |
| * T.S 648 ÇELİK YAPILARIN HESAP VE YAPIM KURALLARI, |
| * AFET BÖLGELERİNDE YAPILACAK YAPILAR HAKKINDA YÖNETMELİK (1998) ESAS ALINMIŞTIR |
|
| 2. KULLANILAN MALZEMELER ve EMNİYET GERİLMELERİ |
| Uzay kafes sistem elemanları çelik boru , konik , somun ve bulonlardan oluşmaktadır. Bu elemanlar kürelerde birleşmektedirler. Çubuklardaki basınç kuvveti kürelere somunlar vasıtası ile , çekme kuvveti ise bulonlar vasıtası ile aktarılmaktadır. Uzay kafes sistem elemanlarında kullanılan parçaların malzeme kaliteleri ve bunların emniyet gerilmeleri aşağıda verilmiştir. |
|
| BORULARDA |
: |
St.37 St.44 St.52 |
| KÜRELERDE |
: |
St.60 |
| BULONLARDA |
: |
8.8 (8G) / 10.9 (10K) |
| SOMUNLARDA |
: |
St 37 K 4.8 (4S) |
| PİMLERDE |
: |
St.37 St 44 |
| KONİKLERDE |
: |
St.37 St.44 St.52 |
|
|
| *2.1. SOMUN EMNİYET GERİLMELERİ : |
|
Akma Sınırı
|
Emniyet Gerilmesi
|
|
3200 kg/cm 2
|
1920 kg/cm 2
|
|
|
| *2.2. BULON EMNİYET GERİLMELERİ : |
| Kalite |
Kopma Sınırı |
Akma Sınırı |
Emniyet Gerilmesi |
| 8.8 |
8000 kg/cm 2 |
6400 kg/cm 2 |
2560 kg/cm 2 (2910 kg/cm 2 ) |
| 10.9 |
10000 kg/cm 2 |
9000 kg/cm 2 |
3600 kg/cm 2 (4090 kg/cm 2 ) |
|
|
| *2.3. BORU EMNİYET GERİLMELERİ : |
| Kalite |
Kopma Sınırı |
Akma Sınırı |
Emniyet Gerilmesi |
| St. 37 |
3700kg/cm |
2 2400kg/cm |
2 1440 kg/cm 2 (1656 kg/cm 2 ) |
| St. 44 |
4400kg/cm |
2 2600kg/cm |
2 1794 kg/ cm 2 (2063 kg/cm 2 ) |
| St. 52 |
5200kg/cm |
2 3600kg/cm |
2 2160 kg/cm 2 (2484 kg/cm 2 ) |
|
| |
| *2.4. KÜRE EMNİYET GERİLMESİ : |
| St. 60……………………………: 2040 kg/cm 2
Yukarda verilen emniyet gerilmeleri T.S. 648 de belirtilen Esas Yükler (EY) içindir. Esas ve İlave Yükler (EİY) halinde parantez içindeki emniyet gerilmeleri kullanılacaktır. |
|
| 3. YÜK DEĞERLERİ |
| Uzay sistem elemanlarına etkiyen yükler hesapların yapıldığı Framecad adlı bilgisayar programı tarafından üst başlık düğüm noktalarına her düğümün alan payına göre yayılı yükten tekil yüke çevrilerek etki ettirilmektedir. Borular sadece eksenel çekme veya basınca çalışacak şekilde hesaplanmıştır.Aksi beyan edilmedikçe veya talep edilmedikçe borulara , moment meydana getirecek , boruya dik doğrultuda yük asılmayacaktır. Statik hesaplar yapılırken aşağıdaki yüklerden gerekli olanlar dikkate alınır. Şartname gereği alınması gereken yükler ;(HER PROJE İÇİN FARKLIDIR ÖRNEKTİR.) |
| *Uzay sistem zati yükü |
14.90 kg/m 2 |
| *Aşık+Kaplama yükü |
15.00 kg/m 2 |
| *Tesisat yükü |
5.00 kg/m 2 |
| *Kar yükü |
90.00 kg/m 2 |
| *Rüzgar yükü |
80.00 kg/m 2 |
| *Deprem yükü |
Şartnameye göre hesaplanmıştır. |
| *Sıcaklık tesiri |
D t = ± 25C |
|
| |
| 4. METODLAR |
| 4.1. UZAY KAFES ELEMANLARI : |
|
| Uzay kafes sistemin statik analizinin ve çözümünün yapılmasında kullanılan Framecad bilgisayar programı matris-deplasman metoduna göre analiz yapmaktadır . Elemanların boyutlandırılmaları ise “elastik davranış ” kabulü yapılarak emniyet gerilmelerinin altında kalacak şekilde boyutlandırma yapılmaktadır. |
| 4.2. BORU TAŞIMA GÜCÜ : |
| Uzay Sistem elemanları aldıkları yüklere göre aşağıda çapları , etkalınlıkları ve kaliteleri belirtilen borulardan oluşabilirler: |
| |
|
Çap (mm):
|
Etkalınlığı (mm):
|
Kalite:
|
|
60.3
|
3.65
|
St 37
|
|
76.1
|
3.65
|
St 37
|
|
88.9
|
4.05
|
St 37
|
|
114.3
|
4.50
|
St 37
|
|
139.7
|
4.85
|
St 37
|
|
165.1
|
4.85
|
St 37
|
|
168.0
|
8.00
|
St 37
|
|
168.0
|
12.00
|
St 37
|
|
219.0
|
8.00
|
St 37
|
|
| Bu boruların emniyetli olarak taşıyabileceği yükler aşağıda gösterildiği gibi hesaplanmıştır: |
|
| Boru dış çapı |
:
|
D |
| Et kalınlığı |
:
|
t |
| Boru iç çapı |
:
|
d = D – 2t |
| Kesit alanı |
:
|
F = p ( D 2 – d 2 ) / 4 |
| Atalet momenti |
:
|
I= ( D 4 – d 4 ) / 64 |
| Atalet yarıçapı |
:
|
i = (I / F ) 1/2 |
| Çubuk boyu |
:
|
s |
| Narinlik derecesi |
:
|
s / i |
| Burkulma katsayısı |
:
|
w |
| Çekme çubuklarında |
:
|
P max = s em x F |
| Basınç çubuklarında |
:
|
P max = s em x F / w |
|
